Abubakari leest Alles wat vaststaat, verdampt – Darragh McKeon

Rusland, 1986. Dat is de plaats en tijd van handeling in Alles wat vaststaat, verdampt. Het jaar van de ramp in Tsjernobyl. Het boek gaat over Jevgeni, een negenjarig piano talent, over zijn moeder Alina wiens echtgenoot in de oorlog in Afghanistan is gesneuveld. Over haar zus Maria, de tante van Jevgeni, een dissidente journalist die nu knipt en buigt in een auto-onderdelen fabriek, maar nog steeds een mind of her own heeft. De beide zussen en Jevgeni wonen in Moskou.
En over Artjom, een 14 jarige jongen die in een dorp in Wit Rusland woont, 15 kilometer boven Tsjernobyl. De laatste van de vijf hoofdpersonen is Grigori, de ex man van Maria, een arts die naar het rampgebied gestuurd wordt.

Alles wat vaststaat, verdampt schetst een onthutsend beeld. Over hoe knullig er met de ramp omgesprongen wordt, over hoe onmenselijk de evacuatie plaats vindt. De evacués komen in kampen terecht waar ze niks meer dan een vierkante meter tapijt in een grote loods hebben om op te leven, samengepakt. Zonder hun echtgenoot of vader. Die zijn  ingezet als Liquidator. Ze zagen nucleaire bossen om en begraven alles wat met radioactieve straling bedolven is onder de grond. En ze worden ziek en sterven een pijnlijke dood. Over hoe het Sovjet apparaat ontkend en bagatelliseert, mensen jodium onthoudt als middel tegen straling, een nucleaire wolk boven Minsk afdoet als niet bestaand.
Er is een blunder gemaakt, maar de Russische leiders weigeren gezichtsverlies te lijden. Niks aan de hand, loop maar gewoon door.

Ondertussen loopt de Sovjet Unie op zijn eind. Jevgeni is een kwetsbaar jochie zonder vader die verkeerde vrienden treft. Maria moet zich de grillen van de mannen die de baas spelen en meer verworvenheden hebben laten welgevallen. Machtswellusten die misbruik van hun macht maken en de in haar hart onafhankelijke vrouw koeioneren.
Alina slooft zich uit, werkt en werkt en werkt voor een paar schamele roebels.
En Grigori is naar het rampgebied geweest en daarna ingezet in een ziekenhuis met slachtoffers van Tsjernobyl. Daar ontmoet hij Artjom, de Wit Rus.
Grigori loopt tegen een muur van tegenwerking. Iedereen kiest voor zijn eigen veiligheid en blijft mee zwijgen over wat er echt gebeurd is.

De mensen in Moskou weten ook niet of nauwelijks wat er in Tsjernobyl gebeurd is. Er sijpelen wat geruchten door. Tsjernobyl speelt in de delen die over Maria, Alina en Jevgeni gaan dan ook geen al te grote rol.

Darragh McKeon heeft een indrukwekkend en schokkend verhaal geschreven met vele zijweggetjes. De militaire diensttijd van Grigori waar hij zijn beste vriend en latere collega ontmoet, de oorzaak van de breuk tussen Grigori en Maria, de ongelooflijke omstandigheden waarin de liquidators werkten, de pianolessen van Jevgeni en zijn coming of age, waarom  Maria geen journaliste meer is en hoe ze onderdrukt wordt, het grauwe grijze leven en alle voorzichtigheid achter het stevig dichtgetrokken IJzeren gordijn, de vader van Maria en Alina die door de KGB als informant/verrader gerekruteerd was. Dat alles vormt samen met de tussen pagina 60 en 150 beschreven ramp en de eerste directe gevolgen een indrukwekkend verhaal. Geweldig boek over een bizarre samenleving hier niet ver vandaan en over de grootste ramp met de grootste nucleaire doofpot.

Check ook deze site (klik)